การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเพชรบูรณ์

องค์ความรู้จากการวิจัย

การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเพชรบูรณ์มุ่งเน้นการนำเอาทุนวัฒนธรรม ทั้งที่จับต้องได้และจับต้องไม่ได้มาสร้างมูลค่าเพิ่ม อาจเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมหรือภูมิปัญญาใหม่ เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของบริบททางสังคม ทำให้ทัศนคติ ความเชื่อ และค่านิยมของคนในสังคมเปลี่ยนแปลงไป หากจะยังคงไว้ซึ่งภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ไม่มีการปรับเปลี่ยนจะทำให้เกิดความล้าสมัย ไม่สามารถทำให้เกิดมูลค่าได้ โดยบริบทของกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเพชรบูรณ์จะมีการอยู่อาศัยตามภูเขาซึ่งมีนักท่องเที่ยวแวะเวียนมาเยี่ยมชมตลอดทั้งปีจึงเป็นโอกาสในการสร้างรายได้แก่ชุมชนเป็นอย่างดี เพราะการท่องเที่ยวถือเป็นเครื่องมือสำคัญประการหนึ่งในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในชุมชน กิจกรรมการท่องเที่ยวจึงมีอยู่อย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นการท่องเที่ยวทางธรรมชาติหรือการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม ทุนทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ที่ผ่านการสำรวจและมีการพัฒนาต่อยอดทำให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวได้แก่ “ภูมิปัญญาผ้าปักม้ง” ซึ่งได้นำเอาลายดั้งเดิมที่มาผสมผสานกันเพื่อให้เกิดเป็นลวดลายใหม่ ลวดลายที่พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวในครั้งนี้คือ ลายก้นหอยดั้งเดิมที่มีหลากหลายลักษณะ เมื่อนำมาผสมผสานกันเข้าจะทำให้เกิดเป็นลวดลายใหม่ที่เรียกว่า “ลายก้นหอยผสม” แล้วนำสู่การแปรรูปเป็นเสื้อผ้าเกิดความสวยงามสะดุดตามากยิ่งขึ้น ทำให้เกิดมูลค่าเพิ่ม

นอกจากการพัฒนาผลิตภัณฑ์ที่เกิดจากภูมิปัญญาของกลุ่มชาติพันธุ์แล้วยังพัฒนาต่อยอดกิจกรรมการท่องเที่ยวที่อาศัยวัฒนธรรมประเพณีที่โดดเด่น นั่นคือ “กิจกรรมปีใหม่ม้ง” จะอยู่ระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคมของทุกปี นับตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๕๖๘ เป็นต้นไป ได้มีการกำหนดให้จัดในเดือนมกราคมเพื่อให้สอดคล้องกับปีใหม่สากลและสนองนโยบายการท่องเที่ยวของรัฐบาล กิจกรรมดั้งเดิมจะมีชนเผ่าเป็นผู้เข้าร่วมกิจกรรม ทำให้บรรยากาศการท่องเที่ยวไม่ครอบคลุม จึงมีการเพิ่มเติมต่อยอดบางกิจกรรมให้นักท่องเที่ยวสามารถเข้าร่วมปฏิบัติด้วยตนเองเพื่อสร้างประสบการณ์ใหม่ ๆ และความพึงพอใจแก่นักท่องเที่ยว เช่น การเป่าแคน การแข่งขันยิงหน้าไม้ การแข่งขันล้อเลื่อนไม้ เป็นต้น เมื่อนักท่องเที่ยวมีโอกาสสัมผัสการละเล่นพื้นบ้านมากขึ้นทำให้เกิดความสนุกสนาน สบายใจ และอยากกลับมาท่องเที่ยวในกิจกรรมดังกล่าวอีกในปีถัดไป กิจกรรมการท่องเที่ยวดังกล่าวนี้ได้สร้างรายได้แก่กลุ่มชาติพันธุ์เพิ่มขึ้น เนื่องจากการเข้าร่วมกิจกรรมจะมีการกำหนดอัตราค่าเข้าร่วมปฏิบัติด้วย

จะเห็นได้ว่า กิจกรรมการท่องเที่ยวเป็นสิ่งที่ช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นได้เนื่องจาก ๑) มีรายได้จากการจำหน่ายผลิตภัณฑ์เพิ่มขึ้นและมีการให้บริการอย่างมีคุณภาพ ถูกต้องและเหมาะสม สร้างความประทับใจให้เกิดแก่นักท่องเที่ยว ๒) กลุ่มชาติพันธุ์มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น เมื่อมีรายได้อย่างสม่ำเสมอ ทำให้มีอาชีพมั่นคง ส่งผลให้มีสุขภาพกายและจิตใจเข้มแข็ง พร้อมที่จะเผชิญกับสิ่งต่าง ๆ จากการพัฒนาผลิตภัณฑ์และกิจกรรมการท่องเที่ยวที่ส่งผลให้กลุ่มชาติพันธุ์มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทำให้เห็นถึงแนวทางในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ในจังหวัดเพชรบูรณ์ ๖ ด้าน ดังนี้ ๑) พัฒนาระบบการบริหารจัดการให้พร้อมให้บริการ ๒) ปรับปรุงแหล่งท่องเที่ยวและกิจกรรมการท่องเที่ยวให้มีความเหมาะสม ๓) พัฒนาบุคลากรผู้ให้บริการ ผ่านกระบวนการศึกษา อบรม และพัฒนาทักษะ ไม่ว่าจะเป็นด้านความรู้ ด้านการสื่อสาร และด้านการให้บริการ ๔) ให้มีการประชาสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง ๕) ให้มีการสร้างเครือข่าย และ ๖) สร้างผลิตภัณฑ์ให้มีมาตรฐานนำสู่แหล่งท่องเที่ยว ผ่านกระบวนการให้ความรู้ ฝึกทักษะ และประสบการณ์