ผ้าทอ:ผ้าไทย ภูมิปัญญาไทย

จังหวัดชัยภูมิมีประวัติศาสตร์การทอผ้าไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือผ้าไหมที่มีมาพร้อม ๆ กับการก่อตั้งเมืองชัยภูมิ ในราว พ.ศ.๒๓๖๐ และสืบทอดกันต่อ ๆ มาผ้าไหมลายหมี่คั่นขอนารี เป็นลายผ้ามัดหมี่เอกลักษณ์ ของจังหวัดชัยภูมิ เกิดจากการนำ หมี่คั่นลายโบราณ มารวมกับลายมัดหมี่ขอนารี ซึ่งสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้มีพระราชดาริ ให้อนุรักษ์ไว้ และโปรดพระราชทานชื่อให้ว่า “ลายขอนารี”
การทอผ้าไหมมัดหมี่ของจังหวัดชัยภูมินั้นเริ่มแรกมีการทอผ้าไหมเพื่อใช้ในชีวิตประจำวัน ลวด ลายที่ปรากฏบนผืนผ้านั้น ได้อาศัยแนวความคิดที่ได้จากการดารงชีวิตประจำวัน โดยมีแรงบันดาลใจมาจากการนาธรรมชาติรอบตัวมาประยุกต์ใช้ในการออกแบบลวดลายผ้าไหมมัดหมี่ อาทิ เช่นลาย “หมี่คั่นขอนารี” ซึ่งเป็นลายที่เป็นเอกลักษณ์ลายหนึ่งของจังหวัดชัยภูมิ โดยลายขอนารีได้แนวความคิดจากตะขอไม้ไผ่ของชาวนาแล้วนามาประยุกต์กับลายดั้ง เดิมของแม่บุญมีคือลายหมี่คั่น รวมเป็นลายหมี่คั่นขอนารีเดิมที่เรียกว่าขอกระหรี่ ซึ่งปัจจุบันได้เปลี่ยนชื่อมาเป็นขอนารี ตามชื่อพระราชทานของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง
ผู็วิจัยและคณะได้ออกแบบโดยการใช้กราฟในการเขียนร่างลายรูปภาพตามหลักเรขาคณิตและพัฒนาผ้าไทยลายกระธูปเชิงสร้างสรรค์ ที่แสดงออกถึงเอกลักษณ์เฉพาะชุมชนบ้านลาดวังม่วง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ จำนวน ๑ ลาย เพื่อเป็นต้นแบบ ให้ชาวชุมชนเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ลาย โดยลายที่ได้พัฒนานั้น เกิดจากการสำรวจความคิดเห็นความต้องการของชาวบ้านจนได้ข้อสรุป นำไปสู่การออกแบบและพัฒนาขึ้นเป็นลายกระธูป ลายที่ ๔ กล่าวคือจากล่างสุดของผ้าซิ่น คือ ๑) เป็นเชิงชาย ๒) มีดอกบัวขึ้นในน้า ๓) มีคนปั่นฝ้าย ๔) ขอนารี และ ๕ )ต้นกระธูป ขึ้นสู่เบื้องบนจุดกระธูปส่งกลิ่นฟุ้งกระจาย ขึ้นไปยังสวรรค์เพื่อเป็นพุทธบูชา